Tham vấn: Lương Y Nguyễn Thành Hiếu với gần 40 năm kinh nghiệm về Đông Y trong lĩnh vực sức khỏe hô hấp và phổi, hiện là cố vấn chuyên môn tại Dược Bình Đông Sốt nóng lạnh không chỉ là một triệu chứng phổ biến mà còn phản ánh nhiều vấn đề sức khỏe từ nhẹ đến nghiêm trọng. Nếu không hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý, tình trạng này có thể gây ra những hậu quả khó lường. Qua bài viết này, với sự tham vấn từ Lương y Nguyễn Thành Hiếu, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin toàn diện về hiện tượng sốt nóng lạnh, từ các nguyên nhân tiềm ẩn, dấu hiệu cảnh báo đến các phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả, giúp bạn bảo vệ sức khỏe một cách tốt nhất. 1. Sốt Nóng Lạnh Là Gì Và Vì Sao Cơ Thể Xuất Hiện Hiện Tượng Này? 1.1. Định Nghĩa Và Bản Chất Của Sốt Nóng Lạnh Sốt nóng lạnh là trạng thái cơ thể có sự thay đổi nhiệt độ bất thường, với các cơn lạnh run xen kẽ cảm giác nóng bừng. Đây là cách cơ thể phản ứng trước những yếu tố xâm nhập như vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân gây căng thẳng khác. Theo Lương y Nguyễn Thành Hiếu, hiện tượng này được điều khiển bởi trung tâm điều nhiệt tại vùng dưới đồi của não. Khi cơ thể bị kích thích bởi các chất gây viêm hoặc độc tố, trung tâm này sẽ điều chỉnh nhiệt độ để hỗ trợ hệ miễn dịch tiêu diệt mầm bệnh. 1.2. Các Biểu Hiện Dễ Nhận Biết Của Sốt Nóng Lạnh Sốt nóng lạnh không chỉ đơn thuần là cảm giác nóng hoặc rét run mà còn đi kèm với nhiều triệu chứng khác. Các biểu hiện cụ thể giúp bạn nhận biết tình trạng này bao gồm: Nhiệt độ cơ thể biến thiên: Thân nhiệt có thể tăng cao đột ngột (trên 38°C) hoặc giảm nhẹ trong các giai đoạn sốt. Run rẩy toàn thân: Cảm giác rét run rõ rệt, thường dẫn đến hiện tượng rùng mình hoặc co cơ liên tục. Đổ mồ hôi sau cơn nóng: Khi thân nhiệt tăng cao, cơ thể tiết mồ hôi nhiều để làm mát, gây cảm giác mệt mỏi và kiệt sức. Da đỏ hoặc nhợt nhạt bất thường: Sau các cơn sốt, da có thể trở nên đỏ ửng hoặc tái xanh tùy thuộc vào trạng thái tuần hoàn máu. Mệt mỏi kéo dài: Người bệnh thường cảm thấy không còn năng lượng, đôi khi kèm theo đau đầu hoặc chóng mặt. 1.3. Sốt Nóng Lạnh Liệu Có Phải Là Tình Trạng Nguy Hiểm? Sốt nóng lạnh có thể là biểu hiện của các bệnh lý thông thường như cảm cúm, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn như sốt xuất huyết, viêm phổi hoặc nhiễm trùng huyết. Những tình huống cần đặc biệt lưu ý: Sốt cao không hạ sau 48 giờ dù đã sử dụng thuốc hạ sốt. Xuất hiện các triệu chứng đi kèm như co giật, khó thở hoặc đau ngực. Tình trạng sốt xảy ra ở trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc phụ nữ mang thai – những nhóm đối tượng dễ bị biến chứng. 2. Các Nguyên Nhân Gây Ra Sốt Nóng Lạnh 2.1. Nhiễm Khuẩn Và Nhiễm Virus – Nguyên Nhân Chính Phần lớn các trường hợp sốt nóng lạnh xuất phát từ tình trạng nhiễm khuẩn hoặc nhiễm virus. Khi hệ miễn dịch phát hiện mầm bệnh, cơ thể sẽ tăng nhiệt độ để tiêu diệt chúng, dẫn đến hiện tượng sốt. Các bệnh lý liên quan bao gồm: Cảm cúm hoặc cảm lạnh: Nguyên nhân phổ biến nhất, với các triệu chứng như sốt nhẹ, ho, nghẹt mũi và đau họng. Viêm đường hô hấp dưới (viêm phế quản, viêm phổi): Biểu hiện bằng sốt cao, ho khạc đờm, tức ngực và khó thở. Sốt xuất huyết: Do muỗi Aedes truyền virus Dengue, gây sốt cao kèm theo đau nhức cơ, phát ban và xuất huyết. Nhiễm trùng tiết niệu: Bệnh lý này thường gặp ở phụ nữ, với các triệu chứng như sốt, đau khi tiểu tiện và cảm giác nóng rát. 2.2. Các Yếu Tố Không Liên Quan Đến Nhiễm Trùng Ngoài nhiễm trùng, sốt nóng lạnh cũng có thể do các nguyên nhân khác như rối loạn nội tiết, tác dụng phụ của thuốc hoặc các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn khác. Một số nguyên nhân đáng chú ý: Say nắng hoặc kiệt sức do nhiệt: Khi cơ thể tiếp xúc quá lâu với nhiệt độ cao, dẫn đến mất nước và rối loạn thân nhiệt. Rối loạn nội tiết tố: Các bệnh lý như cường giáp hoặc suy giáp có thể làm ảnh hưởng đến quá trình điều hòa nhiệt độ cơ thể. Dị ứng nghiêm trọng: Một số phản ứng dị ứng nặng có thể gây ra sốt và rét run, đi kèm với phát ban hoặc khó thở. 2.3. Ảnh Hưởng Từ Các Yếu Tố Ngoại Cảnh Môi trường và thói quen sinh hoạt cũng là những yếu tố góp phần gây ra sốt nóng lạnh. Một số thói quen và điều kiện môi trường cần lưu ý: Ô nhiễm không khí: Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc hóa chất độc hại làm suy yếu hệ miễn dịch, dễ dẫn đến sốt. Thay đổi thời tiết đột ngột: Sự thay đổi nhiệt độ nhanh chóng khiến cơ thể không kịp thích nghi, dẫn đến tình trạng sốt. Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc kháng sinh, giảm đau hoặc vaccine có thể gây phản ứng phụ như sốt và rét run. 3. Làm Thế Nào Để Điều Trị Và Chăm Sóc Sốt Nóng Lạnh? 3.1. Các Biện Pháp Chăm Sóc Tại Nhà Đối với các trường hợp nhẹ, bạn có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản tại nhà để giảm triệu chứng và hỗ trợ cơ thể hồi phục: Bổ sung đủ nước: Uống nước ấm, nước điện giải hoặc trà thảo dược để giữ nước cho cơ thể. Chườm khăn ấm: Đặt khăn ấm lên trán, nách hoặc bẹn để hạ nhiệt từ từ. Tuyệt đối không dùng nước quá lạnh để chườm. Ăn uống đủ dinh dưỡng: Tăng cường các thực phẩm giàu vitamin C và kẽm, như cam, chanh, đu đủ hoặc các loại hạt. Nghỉ ngơi và thư giãn: Tránh làm việc quá sức, tạo điều kiện cho cơ thể hồi phục nhanh hơn. 3.2. Khi Nào Cần Đến Cơ Sở Y Tế? Nếu tình trạng không thuyên giảm hoặc ngày càng nghiêm trọng hơn, bạn nên tìm đến bác sĩ để được thăm khám. Các dấu hiệu cần cảnh giác bao gồm: Sốt cao không hạ dù đã uống thuốc hạ sốt. Xuất hiện co giật, đau đầu dữ dội hoặc phát ban bất thường. Cảm giác khó thở, tức ngực hoặc mất nước nghiêm trọng (khô môi, tiểu ít). 4. Phòng Ngừa Sốt Nóng Lạnh Một Cách Hiệu Quả 4.1. Thiết Lập Lối Sống Lành Mạnh Duy trì lối sống khoa học là cách tốt nhất để nâng cao sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc bệnh. Một số thói quen bạn nên áp dụng: Tập thể dục thường xuyên: Dành thời gian vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày để cải thiện sức khỏe tổng thể. Ngủ đủ giấc: Đảm bảo giấc ngủ từ 7-9 giờ mỗi đêm để cơ thể có thời gian hồi phục. Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay sạch sẽ, đặc biệt trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với người bệnh. 4.2. Chế Độ Dinh Dưỡng Cân Đối Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng giúp cơ thể khỏe mạnh và chống lại các tác nhân gây bệnh: Bổ sung vitamin và khoáng chất: Tăng cường các loại rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu protein và chất xơ. Hạn chế thức ăn nhanh: Tránh tiêu thụ các món ăn nhiều dầu mỡ, đường và muối quá mức. 4.3. Tiêm Phòng Đầy Đủ Tiêm vaccine là biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến sốt nóng lạnh, đặc biệt là cúm, viêm phổi và sốt xuất huyết. 5. Kết Luận Sốt nóng lạnh là một triệu chứng thường gặp, đặc biệt vào những thời điểm thời tiết giao mùa hoặc khi cơ thể suy yếu. Trong nhiều trường hợp, tình trạng này có thể tự thuyên giảm trong vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách tại nhà. Tuy nhiên, cần lưu ý, nếu triệu chứng kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường như sốt cao, co giật, hoặc khó thở, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Trong những trường hợp sốt nóng lạnh do các bệnh lý thông thường như cảm cúm hoặc viêm đường hô hấp, Thiên Môn Bổ Phổi có thể giúp giảm nhanh triệu chứng như ho, đau họng,… Đây là sản phẩm của Dược Bình Đông với 9 loại thảo dược thiên nhiên gồm Trần bì, Bạc hà, Thiên môn đông, Bình vôi, Bách bộ, Kinh giới, Tang bạch bì, Gừng và Atiso với công dụng giúp bổ phổi, hỗ trợ giảm đáng kể tình trạng ho nhiều, ho dữ dội, ho khan kéo dài, ho gió, ho có đờm, ho hen, ho lâu ngày không khỏi, ho về đêm, đau rát họng, khàn tiếng,… do các bệnh lý đường hô hấp gây ra.